Bij dokter Kofi

Al weer terug in Accra! Het is zo hard gegaan, dat ik nauwelijks tijd had om een internetwinkel te bezoeken, en als ik in zo’n tentje zat., zoals in Ouagadougou, was het internet zó schandalig traag dat ik er maar vanafzag. En natuurlijk: De missie gaat vóór, dus jullie moesten maar even wachten. Maar voor degenen met een satellietschotel: A.S. donderdagmiddag om 15.30 uur locale tijd (dus een uur eerder of later in Nederland) ben ik op de nationale TV in Ghana, in het programma AfroTV. Er zijn opnamen gemaakt terwijl ik een lezing gaf voor 50 studenten in de school van dokter Iddris Acheampong, niet ver van Kumasi, de tweede stad van Ghana. Het geluk had ervoor gezorgd dat er vier studenten onder mijn gehoor waren die last hadden van acute malaria en die ik meteen heb behandeld met PC malaria, vanuit mijn persoonlijke druppelflesje dat ik altijd op zak heb om vier maal daags een druppeltje te nemen. Drie van de vier voelden zich na een uur al een stuk beter, één had een hoofdpijn van 7 op een schaal van 10, en na dat uur was die gezakt tot een 2. Kijk, zó hoort een medicijn te werken! Na afloop was er nog een interview op de binnenplaats, en mijn eerste optreden voor de camera was een feit.
Goed, even de draad oppakken: Na mijn vertrek uit Accra (och, wat was ik blij uit die kookpot te kunnen ontsnappen!) reisde ik met de Trotro naar een dorpje zo’n 60 kilometer landinwaarts. Een Trotro is een personenbusje, waar ze 23 mensen in krijgen – inclusief baggage – dat pas gaat rijden als alle plaatsen bezet zijn. In Nederland zouden we niet meer dan 15 mensen een plaatsje in zo’n busje kunnen bezorgen, maar dit is Afrika. De prijs is ook Afrikaans: twee Cedis ( 1 Euro) voor de hele rit, en misschien nog een kwartje voor de rugzak. We zouden er nog wat van kunnen leren in Nederland, maar ik vrees dat het te laat is.
De arts die ik in dat dorpje ken, heb ik voor het eerst ontmoet in 2007. Ik had wat gegoocheld op het internet, en zijn adres, nou ja, de plaats waar hij werkt, gevonden, en het leek me wel een goede om bij langs te gaan, want hij deed iets met kruidengeneeskunde. Ik kwam de man op zijn dak vallen als een geschenk uit de hemel, want we hadden vooraf geen contact gehad, en hij vertelde me dat hij had gebeden om een middel tegen aids, want zijn immuniteits-stimulerende kruidenmiddelen hielden het niet uit tegen het virus. Dus, zijn gebed was verhoord, en de engel was een blanke. En ik was ook erg blij met hém, want hij bekleed een positie die nationaal met Aids te maken heeft. Meer zeg ik niet om hem te beschermen, en ik noem hem voorlopig maar Kofi. Dr. Kofi en z’n assistenten hebben het middel PC1 aan meer dan 30 patiënten gegeven, met heerlijke resultaten. De eerste man, zegge: Yakubu, kwam ik deze reis weer tegen. Hij zag er uit als een voorbeeld van gezondheid. Had geen tijd om naar de kliniek te komen, want hij was veels te druk op z’n landje. Maar dr. Kofi kent hem en weet dat het hartstikke goed met hem gaat.
Met zijn assistent Paul heb ik de dossiers van die 30 patiënten doorgenomen, want ik kon ze niet lezen. Dat had deels te maken met priegelschrift dat meer leek op arabisch, maar dan van links naar rechts geschreven, met afkortingen die van assistent tot assistent wisselden en het feit dat het orgineel van het formulier op een bijzonder smerige machine was gekopieerd, zodat er een donkergrijze baan over het midden van de lengte van het papier liep. Ik was dus wel verplicht alles détail voor détail met Paul door te nemen, wat erg veel tijd vergde. Dat was wel goed, want zo leerde ik ze kennen en kon ik kritische vragen stellen. Het was me wel duidelijk dat Paul erg gemotiveerd bezig was geweest – de jongen had fantastisch zijn best gedaan, en deed dat na mijn bezoek nog meer, want hij heeft alle formulieren op schone kopietjes overgezet, in duidelijk leesbare symbolen en precies volgens mijn specificaties. Gisteren, bij mijn tweede visite aan de kliniek deze reis, hebben we de formulieren gekopieerd voor Peter Chappell en Harry van der Zee, want die willen ze graag hebben. Verder wil ik graag zeggen dat de patiënten het stuk voor stuk goed maken. Ik heb begrepen dat er een paar zijn overleden, de reden is onbekend – misschien waren ze al te ver heen of hadden ze het middel om een of andere reden niet ingenomen, wat de belangrijkste oorzaak is dat het middel niet werkt.
En er was iets wat me erg opviel: Er waren een stuk of 5-6 patiënten die pas een maand of drie of vier na het eerste gesprek een verbetering lieten zien, en dan meteen een stevige. Het bleek dat die eerst na het voorgaande consult waren begonnen met het innemen van het middel PC1. Paul vroeg altijd plichtsgetrouw of ze het middel innamen, en dan zeiden ze van wel. Hij vertrouwde dat antwoord, tot één van de klanten bij het 4de consult de fles mee had genomen, die nog helemaal vol bleek te zijn, terwijl hij na drie maanden zo’n beetje leeg had moeten zijn. Die mensen heeft Paul gemotiveerd het tóch te nemen, met prachtige resultaten. Maar wat leuk, dat ik, die van niets wist, uit het beeld van de patiënt kon opmaken wanneer ze met het middel begonnen waren. En Paul heeft geleerd dat hij ze moet vragen de fles met het middel mee te nemen naar het volgende consult.
Ik vroeg de dokter hoe het kwam dat hij me niet om méér van het middel had gevraagd toen de flesjes op waren. Dat had te maken met de slechte internetverbinding, maar dat was natuurlijk niet de reden. De echte reden is dat het in feite illegaal is wat hij doet. En dan zit hij nog dicht bij het vuur van de raadgevende institutie. Misschien wel té dicht. Hij had zelfs patiënten naar het lab in de stad gestuurd voor een CD4-test, maar die kregen de uitslag niet mee en kregen te horen dat ze deze dokter moesten verlaten en naar het ziekenhuis moesten gaan. Kruidengeneeskunde wordt niet door iedereen in het reguliere veld geaccepteerd, en ze weten natuurlijk helemaal niet wat deze dokter aan het doen is. Ik hoop dat die patiënten naar hun lijf hebben geluisterd, en niet naar de lab-medewerkers.
Ik vond de twee flesjes terug, één door een muis aangevreten aan het rubberen pipetknijpertje. Dat vertelt me dat het hoog tijd was dat ik hier weer langskwam. Dr. Kofi beloofde me dat hij deze keer meer serieus zijn best zal doen, beter zal communiceren, zich zal inspannen om een CD4-machine in zijn kliniek te krijgen (Harry, wat kost zo’n ding en kunnen we dat regelen?) en het middel officieel zal laten registreren. Dat schijnt een klusje te zijn dat 100 euro kost en alleen te maken heeft met de giftigheid en de bijwerkingen van een middel. Nou, Kasapreko (dat betekent: “Het zegt alles”)-Gin kan zonder nare gevolgen ingenomen worden, als het gaat om een half theelepeltje per dag. Ik vraag me alleen af of het zo eenvoudig zal zijn als hij denkt. Misschien wel – homeopatische middelen zijn bij ons toch ook geregistreerd?
Hij was bijzonder onder de indruk van de DVD en heeft een blauw doosje van me gekregen met wat andere PC-middelen erin. Op de terugweg gisteren vertelde hij me dat ze al een leuk resultaat hadden geboekt bij een man met hepatisis B, wat nogal hardnekkig en vaakvoorkomend is hier.
Ter afsluiting: Aan de overkant van de weg is een erf waar ze de allerkleinste geitjes hebben die ik ooit heb gezien. Als ik morgen wat foto’s plaats (Berber, wil je me plaats voor 100 foto’s sturen?) doe ik er eentje bij van een geitje dat ik op de palm van mijn hand heb. Het maakt geluidjes die meer lijken op die van een krekel of een ander groot insect dan een geit. En zo mak als een lammetje, eh, een geitje.
Vanmorgen hartelijk afscheid genomen van dr. Kofi en z’n entourage, en in een oude rammel-Trotro de twee uur naar Accra afgelegd, waar ik nu in de wijk Banana-Inn zit te computeren. Tot morgen! Dan vertel ik over mijn belevenissen in Kumasi.