Bij Sule in Lawra – de Schorpioenman

Daar ben ik weer, nog steeds in Casablanca, half acht in de vooravond van mijn vertrek. Ik voel me een beetje beter. Ik dacht: Als het Afrikaanse bacteriën zijn die mijn darmen overhoop halen, reageren ze misschien ook wel op een Afrikaans medicijn. Van dokter Kofi had ik een fles met een zogenaamd “Typhylin bitter” gekregen, gemaakt van de wortelschors en bladeren van een boom, dat een vreemde frisse geur had. Mijn maag deed het er na de foute kip in Accra goed op, en ook nu zei mijn instinct “oké”. Heel subtiel is mijn buik aan het veranderen. Voelt goed.

De twee artsen op de afdeling “besmettelijke ziekten” van het Morizgo-ziekenhuis namen vanmorgen de tijd voor me, en zelfs tijd die ze eigenlijk niet hadden. Pak informatie voor ze gekopieerd en de weg gewezen naar www.arhf.nl. Ze brachten natuurlijk meteen te berde of er onderzoek naar de effectiviteit was gedaan, dan verwijs ik naar Harry’s onderzoek, waar ze een kopie van krijgen, maar ze willen meer : Niet alleen CD4 scores, maar ook “viral load“ en “blood count“. Ik heb het gevoel dat het tijd is dat iemand eens een standaard onderzoeksprotocol moet schrijven. Ik weet ook wie, en ik heb ook nog een paar in de praktijk gestoelde tips. De mensen die ik bezocht heb waren over het algemeen heel welwillend. Ik denk dat ze ook met hun handen in het haar zitten, maar dat naar buiten toe niet toe kunnen geven. Dan loopt hun geloofwaardigheid gevaar, denk ik. De waarheid maakt je vrij.

Ik wil nog iets leuks vertellen dat bij Sule in Sawla gebeurd was, de dag nadat we die Fulani-man met de schorpioenbeet op bezoek hadden gehad: Ik liep in de namiddag naar het centrum van het stadje en werd ingehaald door een man op een brommer, gekleed in Gonja-smok (de Gonja is de lokale stam, Sule is zelf een Gonja, en “smok” is een verbastering van “smoking”. Het is dus de lokale klederdracht. Maar denk niet vanwege deze naam dat ze ook een stropdas of een vlinderstrik dragen). Hij stond me een eindje verderop op te wachten, en wat hij me liet zien verbaasde me zeer: Hij keerde een potje om in zijn hand, die toen een stuk of 20 witte schorpioenen bevatte. Hij speelde een beetje met de beestjes, veegde ze bij elkaar en stopte ze weer terug in het potje. Hij wilde me natuurlijk niet vertellen hoe hij dat voorelkaar kreeg zonder gestoken te worden, en vroeg 10 Cedi voor een foto. Ik bood 1 Cedi, dichter bij elkaar kwamen we niet, dus deden we geen zaken. Hij reed weg, maar wachtte me wederom op en we spraken nog wat meer. Toen bleek dat we iets gemeen hadden: Alternatieve geneeskunde. Hij verkocht kruidenmiddelen. Hij nodigde me uit plaats te nemen op zijn brommer (de verbrande kuit had ik gisteren al opgelopen, dus ik was gewaarschuwd) en met hem mee naar zijn huis te gaan. Daar spraken we wat langer en kwamen nog wat nader tot elkaar. Ik zag ook dat hij net zo’n stekelige verstekeling op zijn muts had zitten als hij in het potje had, die hij er achteloos, zonder te kijken, vanaf plukte en weer terug zette. Op mijn vraag of hij ook een middel had tegen schorpioensteken, gaf hij me een plastic zakje met een stukje boomwortel en een gebruiksaanwijzing: Je moest de wortel tegen een natte, gladde steen wrijven en met een vers scheermesje op de plek waar je gestoken was een paar sneetjes maken. Dan daar drie veegjes van het sop op de steen overheen doen, en drie likjes in je mond. Op mijn vraag of hij me echt niet wilde vertellen waarom de schorpioenen hem niet staken, antwoordde hij: “Deze keer nog niet”. Ik heb z’n naam en telefoonnummer, dus als iemand last van schorpioenen heeft…..

Ik had Sule natuurlijk een prachtig verhaal te vertellen, met een middel waar hij gisteravond nog om verlegen zat. Hij had de man wel eens in de bus gezien, en wist dat die wortel het echt deed. Die man had ook nog ander middelen waaronder één tegen slangebeten. Het werd dus tijd voor een uitwisseling, Sule gaat hem bezoeken met een flesje van het malariamiddel, dan heeft hij wat te ruilen.

De man had geen middel tegen aids, en had een Afrikaanse naam voor de ziekte. Sule moest lachen om die naam, en vertelde me over het lokale geloof dat je de ziekte kreeg als je partner hoestte terwijl je seks had. Kan je nagaan hoe informatie uit de werkelijkheid anders geïnterpreteerd wordt afhankelijk van de culturele achtergrond. Zo herinner ik me dat ze in 1994 een bepaalde vorm van oogontsteking “Apollo11” noemden omdat die zich voor het eerst voorgedaan had tijdens die maanreis, en mensen te lang naar de hemel hadden gestaard om de raket of de maanlander te zien. Tja, zo klopt ons idee dat het een bacterie is die dat soort klachten veroorzaakt, ook niet, maar probeer dat een westerling maar eens duidelijk te maken.

Voor de volledigheid: Het kindje met de DDT-vergiftiging heeft het gehaald. En ik hoefde geen 25$ te betalen op Kotoka Airport – het bleek om iets tussen Britisch Airways en de Ghanese regering te gaan, waarschijnlijk omdat de Britten de heffing niet accepteerden omdat hij met terugwerkende kracht was ingevoerd, en ze het geld dus zelf moesten betalen.